Bệnh mùa nắng nóng với sức khỏe trẻ em
Với trẻ em sức khỏe luôn được quan tâm hàng đầu vì cơ địa của trẻ rất
nhạy cảm với thời tiết, nhất là khi có sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ
từ lạnh sang nóng hay ngược lại. Một thực tế cho thấy vào mùa nắng nóng,
là lúc thời tiết hanh khô làm cho độ ẩm trong không khí khá cao tạo điều
kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, siêu vi khuẩn
(còn gọi là vi rút)…dễ bùng phát và tấn công khiến trẻ rất dễ mắc bệnh
vì trẻ em có sức đề kháng còn yếu kém. Nhận biết những bệnh phổ biến ở
trẻ mùa nắng nóng cũng ít nhiều giúp các bậc phụ huynh chủ động phòng
tránh để bảo vệ con trẻ trước nguy cơ bị mắc những căn bệnh này.
A.Những
bệnh phổ biến ở trẻ em mùa
nắng nóng
1.Tiêu
chảy:nhất
là tiêu chảy cấp, mùa nóng là mùa bùng phát và dễ mắc bệnh tiêu chảy là
do nắng nóng thức ăn dễ bị hư thiu, môi trường ô nhiễm làm phát tán mầm
bệnh tiêu chảy, trẻ hay khát nước nên dễ uống những loại nước giải khát
không đảm bảo vệ sinh khi mùa nắng nóng.
2.Ngộ
độc thức ăn:thời
tiết nắng nóng nếu thức ăn không được bảo quản kỹ, đúng cách và việc chế
biến thức ăn cho trẻ không đảm bảo qui trình vệ sinh an toàn thực phẩm
sẽ là nguyên nhân gây ra ngộ độc thức ăn ở trẻ em, nhất là môi trường
học đường như nhà trẻ, mẫu giáo, trường mầm non.
3.Viêm
đường hô hấp cấp tính:
thời tiết oi bức làm bùng phát những căn bệnh viêm nhiễm đường hô hấp
cấp tính như viêm họng, viêm mũi xuất tiết, viêm A-mi-đan, viêm VA…hầu
hết nguyên nhân gây bệnh ở trẻ em dưới 5 tuổi là do nhiễm siêu vi trùng.
Khi bị bệnh trẻ thường bị sốt, ho, sổ mũi, nghẹt mũi, thậm chí nhức đầu,
buồn nôn, nôn…khiến trẻ mệt đừ và khó ăn uống. Một số trường hợp có thể
do bị nhiễm vi khuẩn, thường gặp nhất là vi khuẩn Haemophilus influenzae
típ b (viết tắt Hib) và phế cầu khuẩn (Streptococcus Pneumonia), khi
thấy trẻ bệnh phụ huynh nên sớm đưa trẻ đi khám bác sĩ để được điều trị
kịp thời.
4.Nhiễm
siêu vi:ghi
nhận tại những bệnh viện nhi, mùa nắng nóng cũng là thời điểm làm cho
trẻ dễ bị nhiễm siêu vi khuẩn khiến trẻ bị sốt, phát ban, nhức đầu, nhức
mắt, biếng ăn, mệt mỏi hay lừ đừ vì trẻ thường bị sốt cao, một số trẻ có
biểu hiện như buồn nôn hay nôn rất nhiều khiến cha mẹ rất lo lắng…Hiện
có hơn 200 chủng siêu vi được phân lập, tuy nhiên hầu hết đều là siêu vi
thông thường ít có hại cho trẻ, bệnh có thể tự khỏi trong 5 – 7 ngày nếu
được theo dõi và chăm sóc tốt. Tuy nhiên cũng có một số siêu vi nguy
hiểm có thể gây hại cho trẻ cần chú ý như siêu vi gây bệnh Sốt xuất
huyết, siêu vi gây bệnh tay chân miệng, siêu vi Sởi, siêu vi Cúm, siêu
vi gây bệnh Thủy đậu…
B.Những
bệnh “đến hẹn lại lên” cũng thường xuất hiện vào mùa nắng nóng
1.Bệnh
Thủy đậu (Trái rạ):vẫn
được xem là bệnh phổ biến ở trẻ em vì bệnh rất dễ lay lan cho trẻ qua
con đường hô hấp. Theo gi nhận của Viện Pasteur Tp. Hồ Chí Minh bệnh
thường xuất hiện theo mùa, tầm khoảng tháng 2 – tháng 6 hàng năm, tháng
cao điểm nhất thường rơi vào tháng 4. Bệnh Thủy đậu hiện đã có vắc xin
phòng ngừa hiệu quả mang lại sự chủ động cho việc phòng ngừa.
2.Nhóm
bệnh Sởi – Quai bị - Rubella:cũng giống như bệnh Trái rạ, nhóm bệnh này cũng rất dễ lay lan qua đường
hô hấp, và được xem là nhóm bệnh “đến hẹn lại lên” vì bệnh cũng thường
phổ biến vào tầm tháng 2 – tháng 6 hàng năm. Với bệnh Sởi, nếu theo dõi
và chăm sóc không đúng cách có thể gặp những biến chứng nguy hiểm đôi
khi có thể dẫn đến tử vong. Bệnh quai bị có thể gây biến chứng “vô sinh”
ở nam giới, bệnh Rubella nếu phụ nữ không may bị nhiễm trong thời kỳ
mang thai có thể gây hội chứng Rubella bẩm sinh ở trẻ sơ sinh. Hiện tại
bệnh cũng có thể phòng ngừa chủ động bằng vắc xin 3 trong 1.
3.Viêm
não nhật bản (còn gọi viêm não B):mùa
nắng nóng, theo ghi nhận của các chuyên gia y tế về bệnh truyền nhiễm
thì tỷ lệ mắc bệnh viêm não nhật bản ở trẻ em thường tăng cao hơn vào
đầu mùa mưa (tầm tháng 6 – tháng 7), bệnh thường xảy ra ở khu vực phía
Bắc, miền Nam hiếm xảy ra hơn. Đây là bệnh lý khá nguy hiểm nếu bệnh
diễn tiến nặng mà không được phát hiện kịp thời. Một điều may mắn là
hiện nay đã có thuốc phòng ngừa hiệu quả, phần nào làm giảm bớt gánh
nặng bệnh tật cho trẻ em.
4.Viêm
màng não ở trẻ em:theo
thống kê thường niên của bệnh viện Nhi Đồng 1 và bệnh viện Nhi Đồng 2,
bệnh này thường có xu hướng gia tăng trong dịp hè nắng nóng nhất là tình
trạng trẻ nhập viện do viêm màng não thường phổ biến vào thời điểm này.
Đây là bệnh lý rất nguy hiểm cho trẻ em, nếu phát hiện trễ và điều trị
không kịp thời có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ, nhiều trẻ mắc
bệnh quá nặng nếu điều trị thành công cũng thường để lại nhiều di chứng
nặng nề như trẻ bị bại não, chậm phát triển tâm thần, liệt, co giật,
động kinh....Hiện tại bệnh cũng đã có vắc xin phòng ngừa rất hiệu quả
khi trẻ được 2 tháng tuổi.
C.Những
bệnh xảy ra quanh năm
1.Bệnh tay chân miệng (TCM):hiện
tại bệnh xuất hiện quanh năm trên cả nước, thường gặp ở nhóm trẻ dưới 5
tuổi, nhiều nhất là ở nhóm trẻ dưới 3 tuổi, khả năng lây lan rất cao gây
nhiều lo lắng cho gia đình có trẻ nhỏ, bệnh liên quan đặc biệt đến vấn
đề vệ sinh cá nhân và môi trường. Bệnh nguy hiểm thật sự nếu xuất hiện
các biến chứng về thần kinh, hô hấp hay tim mạch như run chi, co giật,
gồng người, hốt hoảng, lơ mơ, đi đứng loạng choạng, thở mệt, thở khó,
nhịp tim nhanh…nếu gặp những biểu hiện này phụ huynh nên khẩn trương đưa
trẻ đến ngay bệnh viện để được chữa trị kịp thời.
2.Sốt
xuất huyết (SXH):bệnh
phổ biến quanh năm nhưng thường có chiều hướng gia tăng vào mùa mưa (mùa
hè). Bệnh SXH vẫn được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm cho trẻ em vì những
biến chứng nguy hiểm của bệnh, nhất là tình trạng sốc SXH nặng. Khi nghi
ngờ trẻ sốt cao liên tục 2 – 7 ngày kèm những biểu hiện xuất huyết da
niêm như chấm/mảng xuất huyết bất thường, trẻ bị chảy máu cam (máu mũi),
chảy máu chân răng hoặc xuất huyết tiêu hóa như nôn ra máu, đi tiêu phân
đen…Phụ huynh cần sớm đưa trẻ đi khám bác sĩ để được điều trị hiệu quả.
Hiện tại bệnh SXH chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vẫn chưa có vắc xin
phòng ngừa.
3.Các
bệnh lý khác:với
thời tiết oi bức, nhiệt độ môi trường tăng cao làm trẻ em thường bị
chứng rôm sảy gây ngứa ngáy rất khó chịu, hoặc trẻ có thể bị say nắng
nếu chơi ở ngoài nắng nóng quá lâu, vì cơ thể trẻ bị mất nước và muối
khoáng khá nhiều qua sự bài tiết mồ hôi trên da, qua hơi thở vì thời
tiết nắng nóng.
Phòng ngừa hiệu quả bệnh mùa nắng nóng cho trẻ có thể áp dụng những biện
pháp sau
-Tạo thói quen vệ sinh cá nhân tốt: như rửa tay sạch sẽ - đúng cách
trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và chơi đùa, sẽ giúp trẻ loại bỏ hiệu
quả những tác nhân gây bệnh nguy hiểm từ chính đôi bàn tay của mình, rửa
tay được xem như “liều vắc xin miễn phí” cho mọi người.
-Ăn uống hợp vệ sinh: việc chế biến và bảo quản đồ ăn, thức uống phải
tuân thủ chặt chẽ qui định an toàn vệ sinh thực phẩm của bộ Y tế, nhằm
loại trừ tối đa các tác nhân gây bệnh ở đường tiêu hóa có thể gây hại
cho sức khỏe của trẻ.
-Tạo môi trường sống trong lành và an toàn:giữ môi trường
sống thông thoáng, trong lành nhằm hạn chế sự lây nhiễm của các bệnh lý
truyền nhiễm nguy hiểm. Phát quang môi trường, loại bỏ những nơi nước
đọng nhằm ngăn chặn sự phát triển của muỗi vằn là trung gian truyền bệnh
sốt xuất huyết. Ngoài ra, phụ huynh có thể tạo thói quen ngủ mùng, tham
gia phong trào diệt lăng quăng…để thực hiện tốt phương châm“nhà không lăng
quăng thì không bệnh sốt xuất huyết”.
-Tăng cường lượng dịch uống: để bồi hoàn lượng nước cần thiết cho cơ
thể, đặc biệt là những loại nước uống giàu khoáng chất và nhiều vitamin
như các loại nước ép trái cây, nước cam tươi, nước dừa tươi, nước sôi
nguội…giúp cơ thể trẻ luôn luôn mát mẻ và có sức đề kháng tốt nhằm chống
chọi với bệnh tật.
-Thực hiện tốt việc “nuôi con bằng sữa mẹ”: cũng là biện pháp chủ động
nâng cao sức đề kháng cho trẻ, nhất là trẻ nhũ nhi vì sữa mẹ ngoài dưỡng
chất quan trọng còn có một lượng kháng thể rất dồi dào giúp trẻ phòng
tránh bệnh tật.
-Tiêm ngừa đầy đủ: tất cả những loại bệnh lý nguy hiểm phù hợp với lứa
tuổi của trẻ bằng các loại vắc xin sẵn có, giúp trè được bảo vệ tốt nhất
trong suốt mùa nắng nóng này.
Ths.Bs Đinh Thạc
|